Bu seride birazda insan GCI/Awacs kontrolörü ve DCS’te (ve hatta falconda bile) nasıl çalıştığı üzerine yazmak istiyorum.

Öncelikle kontrolörün görev yapabilmesi için bir arayüz programına ihtiyaç vardır. Mevcut arayüz programları maalesef genellikle kapalı kod olarak şahıslar tarafından geliştirilmektedir. Bu nedenle gelişim çok yavaş olmaktadır.

Öncelikle kavramlara bakalım.

AWACS/GCI : DCS özelinde her ikiside eş anlamlı olarak kullanılmaktadır ancak gerçekte AWACS uçan GCI dır ve GCI’a göre daha az yetkili ve kısıtlıdır ancak sırtında taşıdığı radar nedeniyle de bazı açılardan avantajlıdır. Komuta kontrol ve harekatın yönetim (C2) fonksiyonlarını icra eder. Özellikle DCS’te kolların görevin başarılması için yönetilmesi görevini icra ederler.

Kontrollü hava Sahası : C2 görevlerinin icra edildiği görev bölgesidir.

Hava harekat Merkezi(AOC) : Tüm GCI ve uçaklara görev emirlerini veren onların kontrolünü yapan komuta kademesidir. DCS te bu görev görev planlayıcıları ve AWACS arasında paylaşılmaktadır. Görev planlayanlar hangi uçak ne uçacak, nereye gidecek mühimmat vs ye karar verirken AWACS kim hostile olacak, kim önlenecek gibi kararları AOC adına kullanmaktadır.

SUNRISE / MIDNIGHT : Sunrise awacs göreve başladı(yapıyor), midnight ise tersi.

SNIFF : Radarının tipine göre cinsi tespit edilmiş platform.

Örnek : kartal magic bullseye 120 35 25000ft sniff mig29

AWACS Fonksiyonları :

• Dış birimlerle koordine (Diğer ATC, JTAC vs)
• JTAC veya FAC taleplerini almak koordine etmek.
• Tüm uçuşların check-in lerini yapmak.
• Teşhis vererek tanımlanmış hava resmini oluşturmak
• Durumsal farkındalığı sağlamak
• Uçuşların yeniden görevlendirilmelerini sağlamak. (Örneğin tehdit değiştiğinde hava havaya geçirmek gibi)
• Emercensi frekanslarının takibi (UHF ve VHF)
• Deconfliction yani kolların emniyet için yanca ve/veya irtifaca ayrımını sağlamak.
• Scramble vermek.
• CSAR Koordine etmek.
• Authentication yapmak.
• Seyrü-sefer desteği sağlamak.

Şimdi bu fonksiyonlardan bazılarını inceleyelim.

Check-in :

Kalkışı takiben harekat görevi amacıyla temas kurduğunuzda GCI/AWACS’a çağrı yaparsınız ve ilk iletişim başlar. O andan itibaren aynı zamanda check-in de başlamış olur.

Tüm pilotlar ilk telsiz çağrısında en azından aşağıda ki bilgileri mutlaka vermek zorundadırlar.

1. çağrı adı
2. lokasyon (yer ve irtifa)
3. Görev bilgisi.

Örnek :

Lider : Magic Kartal kol Incirlik doğusu 20 mil 100 irtifa as fragged.

burada as fragged eğer planlı görev ise ve ATO varsa kullanılır. ATO varsa AWACS ve GCI bunu zaten almıştır dolayısıyla görevden haberdardır. Ayrıca kolun eksiksiz ATO’da yazıldığı gibi kanala geldiğini belirtir. Yani örneğin koldan bir uçak kalkışta arıza nedeniyle abort etmiş ise o zaman “as fragged eksi bir uçak” şeklinde durum belirtilir.

Bazen ATO olmayabilir örneğin başka online bir serverda uçuyorsunuzdur dolayısıyla ATO yoktur. Online olan uçuyordur. Bu durumda 3ncü maddede görev tipinizin bilgisini vermelisiniz.

Örnek :Lider : Magic Kartal kol Incirlik doğusu 20 mil 100 irtifa Kilis güneyi 10 milde CAS görevi icra edeceğiz.

Örnek :Lider : Magic Kartal kol Incirlik doğusu 20 mil 100 irtifa Kilis üzeri CAP görevi icra edeceğiz.

Sizin bu ilk çağrınızı takiben GCI/AWACS karşılık olarak.

• Radar teması olup olmadığını bildirir
• Gerekirse authentication yapabilir.
• Gerekirse picture verebilir.

Koordine :

Özellikle GCI çok sayıda veri ve ses bağlantısı ile bir sinir sistemi gibi pek çok yer ve sisteme erişebilir. Bu nedenle de çok ciddi miktarda bilginin toplandığı bir düğüm noktasıdır. Aynı zamanda bu kabiliyeti ilede çok fazla koordinasyon kurabilir. Dolayısıyla pilotlara göre çok daha kapsamlı anlık ve geçmişe dayalı bilgi sahibidir.

Scramble :

Çeşitli scramble görevleri (QRA, CSAR, CAS) beklemede olabilir ve DCS teki senaryoya göre awacs/gci kalk emri verebilir bekleyen kollara. Scramble emri aldığınızda çok bilgi verilmez acil kalkıştır ve bilgiler havada ilk temastan sonra verilir.

AWACS/GCI kontrol tipleri :

Görevin tipine ve mevcut kontrolör sayısına göre GCI size daha yoğun veya az yoğun hizmet sağlayabilir.

Burada yoğunluktan kasıt ne kadar emir verici olduğudur.

• yakın
• rahat
• taktik
• advisory
• otonom

Yakın kontrol : Kontrolör size sürekli vektör verir, her bir komuta hassasiyet ile uymak zorundasınız. Hedef tarifleri BRAA’dır.Alternatif (uçuş emniyeti hariç) soramazsınız, yapamazsınız. DCS’te bunu kullanmak için sanırım tek uçaklık görev olmalı çünkü genelde 2 kontrolör bile büyük lüks.

Rahat kontrol :

Kontrolör size sürekli vektör vermez tarifler genelde bullseye ile yapılır ancak planlamanızın dışında emirler verebilir. Örneğin 3 numara ayrılsın şuraya gitsin vs gibi.

taktk kontrol : bu noktadan itibaren kontrolör daha çok ekibin bir parçası haline gelir ve hedef tarifleri ve targetting dışında ihtiyaç olmadığı sürece planlı görevin icrasına karışmaz. DCS’te bu şekilde görev yapılıyor. Diğer usuller çok uygulanabilir değil.

advisory : tavsiye niteliğinde iletişim kuruluyor sadece. Yani şurda bir hedef var. Angaje olup olmamak kol liderine kalmış.

otonom : Kontrolörün mevcut olmaması durumu.

Kullanılan teşhisler :

HOSTILE : Tarif edilen trafik düşmandır ve ROE’ye uygunsa ateş edilebilir. ROE eğer örneğin CAP Sahası dışına ateş etmeyi yasaklamış ise ve trafik dışarda ise hostile olsada ateş edilemez.
BANDIT. : Düşman olarak teşhislendirilmiş ancak angajman izni verilmemiş trafiktir.
BOGEY: Düşman olması muhtemel Unknown trafiktir.
OUTLAW : İlk tespit yerine göre muhtemel düşman trafik.
RIDER : Telsiz teması kurmamış ancak ACO’da belirtilen koridor ve kapı noktalarına uygun hareket eden trafiktir.
FRIENDLY: Dost olduğu tespit edilmiş trafiktir.
STRANGER : Nötr trafiktir. Etkisinin olması beklenmemektedir.